تاریخ آخرین بروزرسانی: ۸ام اردیبهشت ۱۴۰۰
سولفات آمونیوم (به انگلیسی: ammonium sulfate) نام آیوپاک آن ammonium tetraoxosulfate (VI) میباشد . آمونیوم سولفات یک نمک معدنی با مصارف صنعتی است. مهمترین مصرف آن به عنوان کود کشاورزی میباشد , و شامل ۲۱ درصد نیتروژن و ۲۴ درصد سولفور است.
فرمول شیمیایی : (NH۴)۲SO۴)
مـزایای استفاده از کود سولفات آمونیوم
مـزایای استفاده از سولفات آمونیوم بر سایر کودهای ازته نظیر اوره، دارا بودن ازت آمونیاکی می باشد که این نوع ازت با کمترین مقدار مصرف انرژی توسط گیاه به سرعت جذب و در متابولیسم گیاه به مصرف می رسد. از طرف دیگر هـمراهی گوگرد به شکل سـولفات در این کود به همراه ازت مـوجب تنظیم pH خاک و تسهیل جذب سـایر ریز مغذی های موجود نظــیر آهن، روی، مس و منگنز در خاک می گردد. کشت‌هایی نظــیر مـرکبات، انگور و پسته که به اوره حساس می‌باشند و استفاده از آن موجب بـروز زردی در بـرگ‌هایشان می شـود، این کود کشاورزی علاوه بر رفع زردی برگهای پیر که به دلیل کاهـش ازت خاک می باشد رفـع زردی برگهای جوان را نیز که به دلیل کمبود گوگرد می باشد برطرف می سازد.
در میان کودهای ازته شناخته شده، کود سولفات آمونیوم کمترین تمایل به جذب آب را از محیط دارد؛ این ویژگی سولفات آمونیم موجب کاهش کلوخ شدن آن و افزایش مدت زمان نگهداری سولفات آمونیوم در انبار می شود.
ازت | نیتروژن از مهمترین عـوامل دستیابی به عملکرد مطلوب و افـزایش عمـلکرد گیاهان در بخش کشاورزی است.
ازت یا همان نیتروژن فراوان تـرین عنـصر مـوجود در جو می باشد و پر مصرف ترین عنـصر توسط گیاهان می باشد، که بصورت یون های نیترات و آمونیم و اوره از طریق ریشه ها جذب شده و پس از انتقال به برگ ها در سنتز اسیدهای آمینه مشارکت و در نهایت پروتئین ها را ایجاد می کند.
ازت بخش مـهمی از ترکیبات آلی گیاهان همانند رنگدانه کلروفیل و کوآنزیـم ها را تشکیل می دهد. ماده مغذی ازت رشد رویشی درخت را تحریک کرده و در صورت مصرف زیاد منجر به ایجاد بافت های نرم و افزایش پاجوش و تنه جوش در درخت شده و بر فرآیند تولید محصول اثر معکوس میگذاردبنابراین همواره باید مقدار بهینه از کودهای ازته مورد استفاده قرار گیرد تا بهترین تأثیر را بر نجوه عملکرد گیاهان داشته باشد .
ازت مورد نیاز گیاهان از دو منـبع کودهای شیمیایی و کودهای آلی تأمین می گردد.
سولفات آمونیوم در درجه اول برای مواردی که به ازت و گوگرد به عنوان ماده مکمل خاک و برای تأمین نیاز گیاهان در حال رشد، نیاز است، مصرف می شود. گرچه کود سولفات آمونیوم حاوی ۲۱% ازت بوده و کود های دیگری وجود دارند که حاوی درصد ازت بیشتری هستند (بعنوان مثال اوره حاوی ۴۶% ازت می باشد)، اما ازت موجود در کود سولفات آمونیوم سولفامون هدر رفت و آب شویی بسیار کمتری نسبت به سایر کودهای ازته داشته و همچنین کود سولفات آمونیوم یک منبع عالی از گوگرد می باشد که چندین عملکرد اساسی در گیاهان به خصوص تولید پروتئین ها دارد.
مهمترین کاربردهای سولفات آمونیوم :
به عنوان کود شیمیایی به منظور اصلاح pHخاک
بهبود ثمر دهی ، بازده تولید و رشد محصولات کشاورزی
عنوان کود کشاورزی برای تأمین نیتروژن و گوگرد مورد نیاز محصولات کشاورزی مختلف
در صنعت آفت کش ها برای افزایش تأثیر حشره کش های محلول در آب، علف کش ها، قارچ کش ها
در صنایع شیمیایی بعنوان ماده اولیه برای تولید هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه)، آمونیوم آلوم،آمونیوم کلرید، آمونیوم پرسولفات و لیسین
استفاده به عنوان عامل جوش در جوشکاری
در صنعت غذایی به عنوان بهبود دهنده خمیر نان
برای تنظیم اسیدیته مواد غذایی از جمله آرد و نان
در صنعت آبکاری به عنوان یک افزودنی در حمام آبکاری
در صنعت رنگرزی ، به عنوان ماده کمکی رنگ های اسیدی
به عنوان منبع نیتروژن برای محیط کشت در تولید مخمر تازه
در صنعت نساجی به منظور بازدارنده آتش و ساخت مواد نسوز استفاده در صنعت چرم و دباغی پوست جهت عملیات آهک گیری
در صنعت داروسازی سولفات آمونیوم برای خالص سازی پروتئین ها
تعامل سولفات آمونیم با انسان و محیط زیست
سولفات آمونیوم یک افزودنی مجاز است و FDA حداکثر سطح استفاده از آنرا با شیوه های فعلی تولید ۰.۱۵٪ توصیه می کند. سولفات آمونیوم به عنوان یک بلور بسیار محلول با ویژگی ذخیره سازی عالی به فروش می رسد و اندازه ذرات آن نیز بسته به هدف مورد نظر می تواند متفاوت باشد.
سولفات آمونیم در مواجهه کوتاه مدت برای ماهی ها خطرناک است اما برای بی مهرگان آبزی و جلبک ها مشکلی ایجاد نمی کند. این ماده در آب فورا به اجزاء یونی تبدیل می شود و به طور طبیعی در محیط زیست وجود دارد ولی در زنجیره غذایی انباشته نمی شود.
کارگرانی که در کارخانه های تولید سولفات آمونیوم کار می کنند بیشتر از سایر افراد در معرض این ماده شمیایی قرار می گیرند و برای به حداقل رساندن عوارض ناشی از آن، تهویه محل باید مناسب باشد و از ماسک و دستکش حین کار با این ماده استفاده شود.