تخلخل اولیه فشرده سازی سنگ برای تشکیل نفت

پنل کاربردی

با مؤثر بودن برای تولید تخلخل ، به انواع زیر تقسیم می شود.

از نظر اندازه، تخلخل، به انواع زیر تقسیم می شود:

زمان تشکیل

تخلخل های اولیه همزمان با رسوبگذاری وتخلخل ثانویه پس از رسوب گذاری تشکیل می شود. از تخلخلهای اولیه می توان تخلخل بین دانه ای (intergranular porosity) پابین ذره ای (interparticle) که مابین دانه های رسوب وجود دارد درون دانه ای (interagranular porosity) یا درون ذره ای (intraparticle) که در داخل خود دانه ها قرار دارد. را نام برد.

بین دانه ای، بیشتر در ماسه سنگ ها وتخلخل درون دانه ای، بیشتر در سنگهای آهکی اسکلتی وجود دارد. وجوه منتظم کوارتز ثانویه (overgrowth) دیواره منافذ را شکل می دهد. فضاهای خالی بین دانه ها توسط گلوگاه هاتخلخل (pore throats) به خوبی به هم متصل اند. در چنین حالتی مخزن معمولا دارای ۱تخلخل و تراوایی خوبی است. تخلخل متعلق به یکی از مخازن ماسه سنگی استرالیا، تخلخل و تراوایی به ترتیب در حدود ۲۳٪ و ۳۴۰ میلی دارسی است.

تخلخل اولیه یکپارچه و متصل

پس از رسوب گذاری و تراکم اولیه به شکل تخلخل ، (adhesive porosity) در سنگ دیده می شود. به شدت وابسته به جورشدگی، آرایش و شکل دانه ها است. با افزایش عمق و گذشت زمان از مقدار آن کاسته می شود. گاهی اوقات در اثر پوشیده شدن سطح دانه ها توسط رس های اولیه و یا مهاجرت ایر هیدروکربن و تا حدی جلوگیری از سیمانی شدن، بدون تغییر باقی مانده حفظ می شود.

تخلخل ثانویه، تخلخلی است که بعد از رسوبگذاری در سنگ می آید. ثانویه به چندین شکل وجود دارد که مهمترین آنهاتخلخل بین بلوری ( intercrystalline porosity) است. این نوع تخلخل، در فضای بین بلورها بوده و در دولومیت ها از اهمیت زیادی برخوردار است. انحلال نیز می تواند چندین نوع تخلخل ثانویه را به وجود آورد. این پدیده به ویژه در سنگهای آهکی حائز اهمیت زیادی است، اما در ماسه سنگها نیز عمل میکند.

انحلال

حفرات انحلالی ثانویه چگونه در اثر انحلال سنگ آهک برخی از حفرات، کوچک و مدور می باشند که در اثر انحلال و شسته شدن پلت ها بهتوسعه یافته اند. وجود آمده اند. این نوع تخلخل، به صورت انتخابی در فابریک سنگ شکل می گیرد تخلخل قالبی نام دارد و چون از انحلال پلت ها حاصل شده اندتخلخل قالبی- پلت (pelmoldie) نامیده می شود.

در این تصویر همچنین فضاهای خالی نامنظم و درشتی دیده می شود که فابریک اولیه سنگ را قطع می کنند. این فضاهای تخلخل حفره ای (vuggy porosity) نامیده میشوند. اگر سنگ آهک متحمل انحلال شدید گردد، فضاهای غارمانندی ممکن است در آن گسترش یابند. درتخلخل انحلالی ممکن است حفره های مجاور به هم مرتبط نباشند و بنابراین میزان تخلخل مفید از تخلخل کل بسیار کمتر باشد که در این صورت تراوایی سنگ بسیار کم خواهد بود.

تخلخل ثانویه

به طور کلی شکل گیری تخلخل ثانویه را می توان محصول عوامل زیر دانست

• انحلال دانه های اصلی (framework grain) که فاقد ثبات شیمیایی هستند . انحلال سیمان های در جازا بی ثبات • کاهش حجم به واسطه تبدیل یک فاز به فاز چگال تر • ایجاد شکستگی تخلخلهای ثانویه را می توان به کمک معیارهای زیر مورد شناسایی قرار داد: • حفرات از حد معمول درشت ترند. • حفرات کشیده و در ازاند. و در آنها بقایای سیمانها یا دانه های بی ثبات یافت می شود.

تخلخل مفید

تخلخلی مفید مقدار فضاهای خالی را گویند که قادرند به وسیله نفت یا گاز قابل بازیافتپر شوند. این نوع تخلخل، در واقع مقدار فضاهای خالی است که به اندازه کافی به هم و مرتبط بوده و نتیجه این ارتباط کافی حفرات به همدیگر، بازیافت نفت و یا گاز می باشد تخلخلهای مرتبط (connected) هم مرتبط (interconnected) و جدا افتاده (isolated). در تخلخلهای به هم مرتبط فضای خالی توسط چندین گلوگاه با فضاهای خالی اطراف مرتبط است. تخلخل مرتبط یا تخلخل ته بسته (dead end) فقط با یک گلوگاه به فضاهای اطراف مرتبط است. در ۱تخلخل جدا افتاده، هیچ ارتباطی بین حفرات موجود نیست. دو نوع تخلخل، مرتبط و به هم مرتبط مجموعه تخلخل مفید (effective porosity) سنگ را تشکیل می دهند. در موردبه هم مرتبط، نفت و گاز می تواند توسط مکانیسم آبران طبیعی یا مصنوعی از مخزن به داخل چاه بیرون رانده شود. در تخلخل،مرتبط این مکانیسم ها کمتر مؤثر است و خروج نفت وگاز از مخزن به داخل چاه از طریق انبساط سیالات ناشی از کاهش فشار مخزن صورت می گیرد. تخلخل جدا افتاده قادر به انتقال هیدروکربن نیست.